Wie ben ik?

Ken jij dat spel nog? Vroeger speelde ik het veel met mijn kinderen. "Wie is het". Je had een bord met namen en gezichten. Een voor een moest je aan je tegenspeler kenmerken vragen waardoor bepaalde personen op het bord afvielen. Je ging dan net zolang door totdat er nog maar 1 persoon op het bord stond. Dat was dan de dader van het geheel. 

In een variant daarop zond en zendt RTL sinds jaar en dag het spelprogramma "Wie is het" uit. Elke speler krijgt zonder dat hij het zelf ziet een naam van een bekend persoon, een voorwerp of iets anders toegewezen. Aan de hand van slimme vragen moet de deelnemer er dan achter komen wie hij of zij is.

De afgelopen periode ben ik weer in opleiding gegaan. Een opleiding die mij tot loopbaanadviseur maakt. Een belangrijk onderdeel in de opleiding is te onderzoeken wie jij zelf bent. Want als jijzelf als coach niet weet wie je bent, is het lastig om dat van een ander die jij coacht te vragen. Want je neemt jezelf als coach ook mee in het hele coachtraject.

In het vinden van jezelf ben je eigenlijk ook bezig dezelfde vraag te stellen: "Wie ben ik?". En eigenlijk doe je hetzelfde als in het spel. Door vragen te stellen aan jezelf, ben je bezig om af te pellen wie of wat jij nu precies voor persoon bent. Een coach is er dan om de ander dusdanige vragen te stellen dat die wordt geholpen om zichzelf steeds meer te ontdekken. Je zit vaak zo opgesloten in je eigen patronen, die heel gewoon voor je zijn, dat je dat niet doorhebt. Je hebt dan hulpmiddelen nodig om die eigen patronen in je leven te ontdekken en ze, als ze je tegenhouden om te groeien, te leren loslaten.

"Wie ben ik?". Een lastige vraag, blijkt dat vaak te zijn. Want je denkt niet zo snel over jezelf na. Laat staan dat je allerlei aannames over jezelf moet gaan afpellen, vragen over jezelf moet toelaten, pijn uit het verleden moet verwerken. Maar sta je dat toe, dan kom je dicht bij de kern die jijzelf bent. Wat mooi dan om te ontdekken wie jij echt bent. 

Een mooie metafoor hiervoor is dat van de ui. Die heeft allerlei ringen die je kunt afpellen, totdat je bij zijn kern komt. Je moet eerst door de buitenkant heen. En daarna nog enkele ringen verder om tot het smakelijke geheel te kunnen komen. En reken maar dat je van het afpellen gaat huilen (alleen ditmaal als buitenstaander!).

Prachtig als mensen tot hun kern doordringen. Als ze zichzelf ontdekken zoals ze zijn. Daarom heb ik als coach de slogan "Om te worden wie je bent". De ui bestaat immers al. Zijn kern ook. Je hebt alleen soms hulp nodig om daadwerkelijk te worden wie je bent. Hulp nodig? Neem gerust contact op!

Een gephotoshopt leven?

Leven wij niet in een Photshop maatschappij? Photoshop. Het middel om foto's zodanig te verbeteren dat alles er beter en mooier uitziet. En dan moet jijzelf er natuurlijk als mooist uitzien. Want iedereen moet toch minstens een fotomodel zijn. Daar hoort geen puistje, huiduitslagje over verminking bij. Alle oneffenheden moeten weg. Alle lelijke onderdelen verwijderd. Wat mooi is blijft over.

Ik zie het op veel terreinen van het leven. Het aantal cursussen waarin je leert om je imago te verbeteren. Wie ben je maar vooral: hoe wil je overkomen? Wat wil je uitstralen? Jezelf branden (Engels uitgesproken als "brenden") en als een merk neerzetten. Nadenken alsof je een product bent en marketingkennis op jezelf loslaten. Jezelf goed presenteren. Want dan kom je terecht op de goede werkplek. 

Ik kwam op deze gedachte door vandaag een boek te lezen. Daarin had de schrijver het erover dat we tegenwoordig geneigd zijn de pijn in ons leven te ontwijken. De pijn van de slechte relatie bedekken we door mooi weer te spelen voor de buitenwereld. Gezellig lachen naar elkaar en hand in hand lopen. Nee hoor, alles is goed!

Of de pijn van werkloosheid. Niet in staat zijn werkend te functioneren in het leven. Geen inhoud meer aan je werkend leven meer kunnen geven. Een sociaal netwerk missen doordat je thuis zit. 

Zo kennen we allemaal vormen van pijn die het gevolg zijn van onze eigen onvolmaaktheid. Soms door onszelf veroorzaakt (de slechte relatie die versterkt is door aandacht te geven aan een andere man of vrouw), soms door een ander (een werkgever die je de laan uit stuurt of de ziekte die je aan het bed gekluisterd houdt).

We zijn geneigd de pijn te ontlopen door mooi weer te spelen. Door het te ontkennen. Door er hard aan te werken. Door ons mooier te maken dan we zijn.

Maar de pijn gaat niet weg. Op een verlaten ogenblik komt de pijn van het leven om de hoek kijken. Is je lichaam weer op. Ben je nog steeds die werkloze. Is er weer een fikse ruzie die je onzeker maakt. 

Ook diepere pijnen kunnen ons doen lijden in ons leven. Die we nog verder hebben weg gestopt. Waar we helemaal met onze Photoshop mee aan de slag zijn gegaan. En zijn wij het zelf niet, dan hebben anderen dat wel voor ons gedaan. Het misbruik in je jonge jeugd dat door je vader werd weggestopt met "daar moeten we maar niet over praten". Het gevoel van onveiligheid bij een dronken vader die weer eens je moeder sloeg, waarop je moeder om de schone schijn hoog te houden vertelde dat ze van de trap was gevallen.

Hoe dieper de pijn, hoe ongelukkiger we ons voelen. En geluk is toch waar we in dit leven naar streven? En pijn maakt ons toch niet gelukkig? Dus Photoshop je het weg in de geneugten van het leven. Je shopt het weg. Je werkt het weg met een muur van muziek in je oren. Je werkt het weg met verslavingsmiddelen die zo'n heerlijke roes geven (maar de volgende dag zo'n vervelende nawerking). Je stopt het weg in veel en hard werken waardoor iedereen om je heen (behalve je gezin) je zo op de schouders klopt voor je harde werken. En elke vorm van pijn in je gezicht, elk rimpeltje, elk stukje grijs in je haar, werk je weg met een middeltje, een mooimakertje, een haarkleurtje, een heerlijke massage. Weg zijn de tekenen van zorg en pijn. Niets oud, gerimpeld, gepijnigd. Alles is weer mooi. Niets aan de hand. Uiterlijk mooi en onaantastbaar.

Maar ja, is dat leven, echt leven? De pijn blijft, hoe dan ook. Komt met golven door de bedekking heen. Je weet je geen raad. Hoe moet ik daar nou mee omgaan? Ik voel me zo ongelukkig, terwijl ik zoveel heb. En je kijkt om je heen en hoort alle succesnummers en -figuren blaten van geluk. Het kan niet bij ze op. Maar ja, ook die leven in deze samenleving die alleen gepimpte mensen naar voren schuift. Die modellen groot maakt die angstvallig slank een mooi van uiterlijk zijn. Daar kun jij met je pijn toch niet tegen op?

Het boek was geschreven voor christenen. En pleitte voor nieuwe openheid. Voor erkenning van de pijn. Voor kerken waarin mensen zich niet verschuilen met hun pijn, maar er eerlijk voor uit komen. Ik denk dat dit niet alleen voor de kerk, maar voor onze hele maatschappij geldt. Er is een grote behoefte aan mensen die niet weglopen voor de pijn, maar die de pijn van alledag onder ogen zien. Die oprecht en eerlijk zijn dat het leven wel degelijk pijn met zich mee brengt. Die laten zien dat ze de pijn onder ogen durven zien, er niet voor weg lopen en er eerlijk over durven zijn. 

Is het dat waarom Amsterdammers nu zo weglopen met hun doodzieke burgemeester? Die afgelopen zondag in Zomergasten durfde te erkennen ongeneeslijk ziek te zijn, maar niet weg te lopen in allerlei romantische bucketlist avonturen, maar zijn leven wil afronden in de functie waarin hij is benoemd. Gelukkig zijn er praatprogramma's waarin mensen eerlijk zijn over hun mislukkingen. Hun pijn durven te erkennen.

Maar wat zou het mooi zijn als er ruimte komt voor falen op allerlei niveaus. Waarin het werk niet meer alleen goed is als het succesvol is. Maar waarin de erkenning van de kunst van het falen (en daarmee de pijn die ermee gepaard gaat) onderdeel is van de bedrijfscultuur. 

Gelukkig, er zijn nu ook bedrijven die modellen met normale rondingen en uitstulpingen inzetten. Maar het is nog niet algemeen erkend. 

De pijn van het leven is er. Op allerlei niveaus. Sommigen hebben het heel kunstzinnig weggestopt, zodat je het niet ziet. Anderen weten er geen raad mee en komen in een crisis terecht. Maar zouden die crises niet kleiner worden, als iedereen erkent dat pijn bij het leven hoort en er normaal mee omgaat, in plaats van het angstvallig weg te stoppen, bang dat het ontdekt wordt. 

Een mens die zijn pijn onderkent en die ermee aan de slag gaat, wordt krachtiger. Zijn of haar leven wordt doorleefd. Je weet bij zo iemand dat die echt is en door het leven gevormd is. We zijn de oude wijsheid kwijtgeraakt door ons te richten op het bedekken van de pijn en ons te richten op de onschuld van de jeugd. Ook de ouderen die wijs zouden kunnen zijn, worden dwaas doordat zij zich overdreven verstoppen in hun gemaakte jeugdige onschuld. Een jeugdig voorkomen dat pijnlijk duidelijk maakt dat ze ouder zijn geworden, maar de pijn van het oud-zijn niet willen erkennen. De wijsheid van een oudere die de pijnen in het leven heeft aanvaard en doorleefd is een verademing. Eindelijk iemand die snapt hoe het leven in elkaar zit en die er niet voor weg vlucht.

Je bent mooi zoals je bent. De pijn in je leven heeft je gevormd. Je gemaakt zoals je nu bent. En dat is niet lelijk of afschrikwekkend. Ik pleit voor de schoonheid van het doorleefde leven. Weg met Photoshop, kom terug in het mooie, echte leven, waarin schoonheid van binnen zit en niet aan de buitenkant. Zullen we op zoek gaan naar die innerlijke schoonheid waarin pijn en blijdschap samen een plek hebben gekregen en er allebei mogen zijn?